Op 4 mei om acht uur worden er 2 minuten stilte gehouden ter nagedachtenis aan hen die vielen. Waar vielen? Op het voetbalveld? Van de trap? Veel jongeren hebben geen enkel besef van wie of wat er herdacht wordt. De Tweede Wereldoorlog is verwoorden tot een spannende film op DVD. Het woord holocaust is ze vreemd, laat staan de betekenis ervan. De vele miljoenen slachtoffers is een letterlijk een dood getal. Zij die de oorlog hebben overleefd verkeren in de winter van hun leven, geen hongerwinter gelukkig. Over enkele jaren zijn er geen ooggetuigen meer. Beelden vertroebelen en verhalen kunnen niet meer worden geverifieerd. Met het verstrijken der jaren vergelen de beelden om uiteindelijk in mist op te gaan. Wat rest is dat wat eerder is geschreven. Nooit meer zullen er nieuwe verhalen aan toegevoegd kunnen worden of ze me komen uit kisten op zolder en schoenendozen vol oude foto’s en ‘brieven van het front’. De tijd heelt alle wonden. Het klinkt als een cliché maar het is de enige waarheid. Zij die de Duitsers, Japanners, Italianen en alle andere ‘foute volkeren’ maar niet kunnen vergeven zullen ermee moeten leren leven dat  dit toch automatisch gaat gebeuren. Vergeven wordt namelijk vergeten als de tijd hen dood. Letterlijk in dit geval. Het is dit jaar 60 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd. Bevrijd waarvan vraag ik me dan hardop af. Bevrijd van het Nationaal Socialisme? Met een Michiel Smit in de Rotterdamse gemeenteraad blijft het toch altijd ‘achtung’ geblazen. Bevrijd van dictatuur? Leg dat maar eens uit aan de mensen in China, Noord-Korea, Chili, Oeganda, Iran en nog tientallen andere landen. Verworven vrijheid van meningsuiting? Pim Fortuyn en Theo van Gogh zouden hier graag ‘ja’ op hebben gezegd. Tolerantie? Zelfs een columnschrijver als Eigen Wijs krijgt figuurlijk stront over zich uitgestort en heuse dreigbrieven vanwege een soms afwijkende mening. Ik ben de geallieerden overigens bijzonder erkentelijk voor hun strijd en inzet want zonder hen hadden we niet alleen aan het strand van Westvoorne Duits gesproken en overal sauerkraut mit brathwurst gegeten. Maar om nu te zeggen dat we met het over de grens kieperen van de laatste mof en het terugjatten van fiets en radio bevrijd zijn van alle kwaad is toch wat al te ver gezocht. Na de oorlog bleek zowat elke Nederlander in het verzet te hebben gezeten. Bijna iedereen had wel een Jood op zolder verstopt, voedselbonnen gejat of een band van een Duitse vrachtauto lek geprikt. Zestig jaar na dato blijken een aantal van die helden wat minder held te zijn geweest dan aanvankelijk werd aangenomen. Zo werd onlangs bekend dat de bekende dichter Jan Campert van het beroemde gedicht ‘de 18 doden’ geheuld had met de vijand en zo stierf onze beroemde volksdichter voor de tweede keer. Nu een roem- een eerloze dood waarmee het totaal nu op 19 doden staat. Fout zijn in een verschrikkelijke oorlog is fout maar fouter dan dit is fout zijn tijdens vredestijd en o daar zijn er toch zo velen van.

Een cel is maar twee meter lang                           Ik zie hoe 't eerste morgenlicht      
En nauw twee meter breed,                                   Door 't hoge venster draalt,
Wel kleiner nog is het stuk grond                          Mijn God, maak mij het sterven licht,
Dat ik nu nog niet weet,                                          En zo ik heb gefaald,
Maar waar ik naamloos rusten zal,                        Gelijk een elk wel falen kan,
Mijn makkers bovendien,                                        chenk mij dan Uw gena,
Wij waren negentien in getal,                                  Opdat ik heen ga als een man
Geen zal de avond zien.                                          Als 'k voor de camera van RTL-4 en SBS-6

sta

Joop van der Hor